ล้มละลาย
คดีล้มละลาย เป็น คดีที่มีความแตกต่างจากคดีแพ่งทั่วไป กล่าวคือ คดีแพ่งทั่วไปเมื่อเกิดข้อพิพาทระหว่างลูกหนี้กับเจ้าหนี้ แล้วนำคดีขึ้นสู่ศาลย่อมต้องมีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งที่เป็นฝ่ายชนะคดี เช่น หากศาลมีคำพิพากษา ให้เจ้าหนี้ชนะคดีลูกหนี้ก็ต้องชดใช้ค่าเสียหายให้กับเจ้าหนี้ แต่เมื่อถึงขั้นตอนของการบังคับคดี กลับไม่สามารถบังคับคดีได้เต็มจำนวนหนี้ เนื่องจากลูกหนี้รายดังกล่าวอาจมีหนี้สินจำนวนมากและมีเจ้าหนี้รายอื่นเข้ามาขอเฉลี่ยทรัพย์สิน ที่บังคับคดีได้ซึ่งสร้างความวุ่นวายให้กับกลุ่มเจ้าหนี้ที่ต้องการได้รับชำระหนี้ ตามคำพิพากษาเป็นอย่างมาก การดำเนินคดีล้มละลาย จึงถูกออกแบบมาเพื่อให้ ลูกหนี้ที่สุจริตสามารถ มีโอกาสสะสางหนี้ที่มีอยู่แล้วกลับมาเริ่มต้นชีวิตใหม่ได้อีกครั้ง ส่วนเจ้าหนี้ก็สามารถได้รับชำระหนี้โดยเท่าเทียมกันจากการควบคุมจัดสรรของศาลล้มละลาย
หากกิจการของนิติบุคคลใดหรือลูกหนี้รายใด มีหนี้สินล้นพ้นตัว (หนี้บุคคลธรรมดาไม่น้อยกว่า 1 ล้านบาท หนี้นิติบุคคลไม่น้อยกว่า 2 ล้านบาท) เจ้าหนี้มีประกันหรือเจ้าหนี้ที่ไม่มีประกันก็สามารถใช้สิทธิในการยื่นคำฟ้อง ต่อศาลล้มละลายเพื่อขอให้ “ลูกหนี้” เป็นบุคคลล้มละลายได้ หากศาลพิจารณาแล้วเห็นว่าเข้าเงื่อนไข ที่สามารถรับคดีไว้พิจารณาได้เช่น ลูกหนี้ไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่าจะชำระหนี้ได้โดยครบถ้วนหรือไม่ ก็จะมีคำสั่ง “พิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาด” โดยให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ ซึ่งเป็นเจ้าพนักงานตาม พระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ.2483 ทำหน้าที่เสมือนผู้ช่วยของศาลในการรวบรวมทรัพย์สินของลูกหนี้ รวมไปถึงจัดการทรัพย์สินของลูกหนี้ เพื่อให้เจ้าหนี้ทุกรายมีสิทธิได้รับชำระหนี้อย่างเท่าเทียมกัน ซึ่งระหว่างที่ศาลยังไม่มีคำพิพากษาลูกหนี้ยังมีโอกาสเจรจาเพื่อขอประนอมหนี้ได้ หากที่ประชุมของเจ้าหนี้ เห็นว่าข้อเสนอในการขอประนอมหนี้ของลูกหนี้ สามารถทำได้ และศาลพิจารณาแล้วเห็นชอบในข้อตกลงระหว่างที่ประชุมเจ้าหนี้กับลูกหนี้ ก็จะทำให้ลูกหนี้หลุดพ้นจากการล้มละลายและหลุดพ้นจากหนี้ต่างๆในคดีล้มละลาย แล้วมาผูกพันตามคำขอประนอมหนี้แทน แต่หากไม่สามารถทำการประนอมหนี้ได้ศาลก็พิพากษาให้ลูกหนี้กลายเป็น “บุคคลล้มละลาย” และ เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์จะเข้ามาจัดการทรัพย์สินของลูกหนี้ แทนลูกหนี้ผู้ตกเป็นบุคคลล้มละลายต่อไป อย่างไรก็ดีลูกหนี้ก็สามารถ “หลุดพ้นจากการล้มละลาย” ได้ในเงื่อนไขที่แตกต่างกันเช่น การปลดจากสถานะล้มละลาย โดยใช้ระยะเวลา 3 ปี นับแต่วันที่ศาล มีคำสั่งให้ล้มละลาย หรือการขอประนอมหนี้ภายหลังล้มละลาย เป็นต้น