ข้อพิพาทเกี่ยวกับทรัพย์
ทรัพยสิทธิ คือ สิทธิที่อยู่เหนือทรัพย์สินนั้นๆ โดยทรัพยสิทธิตามกฎหมายที่พบเห็นได้บ่อยก็คือ “กรรมสิทธิ์” และ “สิทธิครอบครอง” โดยประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์หลักเกณฑ์ไว้อย่างชัดเจนว่า ผู้เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ สามารถ “ใช้สอย / จำหน่ายทรัพย์สินของตน/ ได้ซึ่งดอกผลแห่งทรัพย์สินนั้น /มีสิทธิติดตามและเอาคืนซึ่งทรัพย์สินของตนจากบุคคลผู้ไม่มีสิทธิจะยึดถือไว้ / มีสิทธิขัดขวางมิให้ผู้อื่นสอดเข้าเกี่ยวข้องกับทรัพย์สินนั้นโดยมิชอบด้วยกฎหมาย” ซึ่งตรงข้ามกับ “สิทธิครอบครอง” ที่กฎหมายระบุเพียงแค่ บทสันนิษฐานเอาไว้ หากผู้ใดครอบครองทรัพย์นั้นๆ อยู่ ผู้นั้นมีสิทธิครอบครอง
ดังนั้นหากท่านต้องการจะทำนิติกรรมกับผู้ที่อ้างว่าเป็นเจ้าของที่ดิน เพื่อป้องกันการเกิดข้อพิพาท เกี่ยวกับทรัพย์ขึ้น ประเด็นที่ต้องพิจารณาเป็นสำคัญคือ เจ้าของที่ดินเป็นผู้มีกรรมสิทธิ์ในทรัพย์ดังกล่าว หรือเป็นเพียงผู้มีสิทธิครอบครองทรัพย์เท่านั้น เบื้องต้นเราสามารถตรวจสอบได้จากข้อมูลทางทะเบียน เนื่องจากที่ดินเป็นอสังหาริมทรัพย์มราต้องดำเนินการจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ โดยต้องดำเนินตรวจสอบข้อมูลการจดทะเบียนในโฉนดที่ดินจากสำนักงานที่ดินก่อนการทำนิติกรรม หากปรากฏชื่อผู้ใดในโฉนดที่ดินผู้นั้นก็ย่อมได้รับประโยชน์จากข้อสันนิษฐานของกฎหมายในเบื้องต้นแล้ว แต่หากมีบุคคลภายนอกอ้างสิทธิว่า ตนได้เข้ายึดถือที่ดินเพื่อตนเป็นเวลาหลายสิบปี การมีชื่อในโฉนดที่ดินเพียงอย่างเดียวอาจไม่ปลอดภัย ในการรักษาสิทธิครอบครองอีกต่อไป เนื่องจากท่าน อาจกำลังถูกบุคคลภายนอกเข้าครอบครองปรปักษ์ในที่ดินของท่าน ซึ่งเป็นข้อพิพาทเกี่ยวกับทรัพย์สินที่เกิดขึ้น อันดับต้นๆ ในสังคมไทย
การครอบครองปรปักษ์เป็นการได้มาซึ่งกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินของผู้อื่น โดยชอบด้วยกฎหมาย ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1382 ซึ่งมีองค์ประกอบดังนี้